Porady dla właścicieli zwierząt – dyskopatia u zwierząt.
Dyskopatia u psów – prawidłowa nazwa polska to przepuklina tarczy międzykręgowej. Jest to często spotykane schorzenie u psów rasy jamnik, występuje również u welsh corgie, pekińczyków i jack russel terrierów, rzadziej u rasy beagle. Ogólnie te rasy określamy mianem chondrodysplastycznych. Istotą schorzenia są zmiany chondrodystroficzne w strukturze wypełniającej szparę międzykręgową, zwaną tarczą międzykręgową. Zbudowana jest ona z pierścienia włóknistego oraz znajdującego się w środku jądra galaretowatego. W przebiegu zmian chondrodystroficznych dochodzi do odwodnienia i sklerotyzacji pierścienia włóknistego, stanowiącego obwodową część tarczy międzykręgowej. Ten etap schorzenia kończy się w 2-3 roku życia psa. W jego wyniku tarcza międzykręgowa staje się mniej elastyczna i sprężysta, co sprzyja trwałym deformacjom pierścienia włóknistego [ przepuklinom]. W klasyfikacji Hansena wyróżniamy 2 typy przepuklin tarczy międzykręgowej.
Typ pierwszy to właściwa przepuklina tarczy międzykręgowej, przebiegająca z pęknięciem pierścienia włóknistego oraz więzadła podłużnego grzbietowego i wyciśnięciem jądra galaretowatego do przestrzeni międzykręgowej i przestrzeni kanału kręgowego. Ten typ przepukliny występuje głównie u psów rasy jamnik i welsh corgie.
Typ drugi to wypuklina tarczy międzykręgowe polega na trwałej deformacji grzbietowej części pierścienia włóknistego tak, że jest ona uwypuklona do kanału kręgowego na wysokości szpary międzykręgowej. Jądro galaretowate nie wydostaje się poza pierścień włóknisty. Zdarza się u innych ras psów takich jak; owczarek niemiecki , springer spaniel, pinczery. Oba typy przepuklin prowadzą do ucisku na worek oponowy i rdzeń kręgowy co wywołuje obserwowane u pacjentów objawy neurologiczne polegające na niedowładzie lub porażeniu kończyn.
W zależności od lokalizacji i stopnia ucisku na rdzeń kręgowy, będą występowały różne typy objawów neurologicznych o różnym stopniu ich nasilenia. Mogą to być: tetrapareza, tetraplegia [niedowład lub porażenie czterokończynowe], hemipareza, hemiplegia [niedowład lub porażenie kończyn po jednej stronie ciała], parapareza, paraplegia [niedowład lub porażenie kończyn miednicznych] oraz monopareza, monoplegia [niedowład lub porażenie jednej kończyny miednicznej]. Wstępnej lokalizacji miejsca ucisku dokonujemy za pomocą badania neurologicznego. Pozwala ono również ocenić stopień nasilenia objawów neurologicznych.
Klinicznie dla właściciela mamy do czynienia z psem, który chwiejnie chodzi, zatacza się, kuleje lub z psem, który nie wstaje i jest sparaliżowany.
Do oceny nasilenia objawów neurologicznych stosowana jest pięciostopniowa skala.
- Stopień pierwszy to psy poruszające się z wyraźnym bólem i kręgosłupem wygiętym ku górze.
- Stopień drugi to niedowład, pies porusza się chwiejnie, ostrożnie stawia kończyny, wykazuje słabość obu kończyn po jednej stronie ciała, lub jednej albo obu kończyn miednicznych.
- Stopień trzeci to porażenie. Pies przestaje się poruszać, przy czym ma zachowane czucie głębokie [świadome], oraz kontrolę mikcji – czyli sygnalizuje chęć oddania oczu.
- Stopień czwarty to czucie głębokie [świadome] zachowane, ale brak kontroli i mikcji – mocz zalega w pęcherzu moczowym, bądź bezwolnie ulewanie się z dróg moczowych.
- Stopień piąty to utrata czucia głębokiego [świadomego] i brak kontroli mikcji.
W przebiegu badania neurologicznego ocenia się występowanie, obniżenie, brak lub nasilenie odruchów rdzeniowych.
Przyjmuje się, że stopień pierwszy i drugi kwalifikują pacjentów do leczenia zachowawczego. Stopień trzeci wedle indywidualnych przypadków i doświadczenia lekarza może być leczony zachowawczo lub operacyjnie ze zbliżonym skutkiem. Stopień czwarty i piaty stanowią wskazanie do leczenia operacyjnego, z tym, że w stopniu piątym nie powinno być ono podjęte później niż 2 doby od wystąpienia objawów.
Do leczenia operacyjnego niezbędne jest przeprowadzenie badań obrazowych, służących do dokładnej lokalizacji zmian, co jest konieczne do przeprowadzenia zabiegu operacyjnego. Ze stosowanych badań obrazowych wymienić należy badanie radiologiczne przeglądowe kręgosłupa, badanie kontrastowe worka oponowego- mielografia. Jest to technika badania inwazyjna przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, polegająca na wprowadzeniu do worka oponowego niejonowego środka cieniującego – kontrastu. Badanie dokładnie pokazuje ułożenie worka oponowego rdzenia kręgowego w kanale kręgowym oraz miejsca, w którym występuje ucisk na rdzeń kręgowy.
Mielotomografia komputerowa to badanie tomograficzne u pacjenta, u którego wprowadzono środek cieniujący do worka oponowego, dokładniejsze od tomografii. Rezonans magnetyczny kręgosłupa bardzo dokładnie obrazuje rdzeń kręgowy i miejsca jego ucisku. Badanie to ma tę wyższość nad mielografią i mielotomografią, że jest dokładniejsze i nie potrzeba wprowadzać środka cieniującego do worka oponowego. Badanie to również musi być przeprowadzone u zwierząt w znieczuleniu ogólnym. Po dokładniej lokalizacji zmian operator wybiera technikę operacyjną odpowiednią do charakteru i umiejscowienia zmian.
Prawidłowo przeprowadzone badanie neurologiczne, obrazowe i leczenie operacyjne skutkuje w przeważającej części znaczną poprawa stanu klinicznego pacjenta z możliwością całkowitego powrotu do zdrowia i sprawności, czego absolutnie nie zapewnia leczenie zachowawcze, zwłaszcza u pacjentów z czwartym i piatem stopniem urazu rdzenia kręgowego.
Na zakończenie pragniemy zwrócić szczególną uwagę na często pomijany fakt konieczności monitorowania stanu funkcjonowania układu moczowego /zapewnienie utrzymania odpływu moczu, profilaktyki infekcji dróg moczowych oraz stałą kontrolę parametrów nerkowych/. Nadzwyczaj często zdarza się, zapominają o tym również lekarze weterynarii, że u pacjentów z objawami neurologicznymi mającymi problem z samodzielnym oddawaniem moczu, często dochodzi do niewydolności nerek /mocznicy nerkowej lub za nerkowej/ i zejścia pacjenta.
Informujemy Państwa, że w Klinika Lancet w Warszawie usługi wykonujemy pełen cykl badania neurologicznego, niezbędne badania obrazowe oraz podejmujemy leczenie zachowawcze i operacyjne kręgosłupa w pełnym zakresie z możliwością leczenia stacjonarnego – szpitalnego na miejscu.